Vlaams-Brabantse groeibedrijven zien toekomst somber tegemoet
Eerste bevraging bij Voka-Platonisten in Vlaams-Brabant
17 december 2025
De stemming bij Vlaams-Brabantse groeibedrijven is bedrukt: 44 procent ziet de toekomst somber tegemoet, één op de drie verwacht dat het economisch klimaat volgend jaar nog verslechtert. Vooral de hoge loonkosten en regeldrift temperen hun groei en vertrouwen. AI en digitalisering zijn dé thema’s waarop ze hun bedrijf willen versterken.
Dit blijkt uit de eerste bevraging van Voka-Kamer van Koophandel Vlaams-Brabant bij 135 Platonisten. Dat zijn ondernemers die hebben deelgenomen aan Voka Plato, een uniek groeiprogramma waar ze hun professionele vaardigheden en bedrijfsvoering kunnen verbeteren, en beslissingen en keuzes met collega’s en mentoren kunnen toetsen.
De enquête met 20 meerkeuzevragen werd eind september afgenomen, in aanloop van onze Plato Top Talks van 13 november 2025 in Living Tomorrow.
“Deze bevraging van onze Platonisten is de eerste in zijn soort. Ze onderstreept dat de hoge loon- en energiekosten, de krapte op de arbeidsmarkt, de beleids- en vergunningenonzekerheid en de geopolitieke spanningen hen parten spelen. Dit alles weegt op geplande investeringen en/of grote personeelsuitbreidingen, wat nefast is voor de economische groei en welvaart van Vlaams-Brabant, en bij uitbreiding van ons hele land.” Kris Claes, gedelegeerd bestuurder van Voka-KvK Vlaams-Brabant
Eén op de drie ziet toekomst somber in
De huidige inschatting van het economische klimaat blijft somber: 44 procent van de ondervraagden schat die momenteel negatief tot zeer negatief in. 36 procent ziet de economische situatie neutraal tegemoet, terwijl 20 procent er een positieve kijk op heeft.
De volgende twaalf maanden beloven weinig beterschap. Een op de drie verwacht dat het economisch klimaat nog verslechtert. 22 procent verwacht het tegendeel, terwijl bijna 40 procent geen verandering verwacht. 5 procent durft geen voorspelling te wagen.
Groei en digitalisering zijn grootste prioriteiten
Zeven op de tien Platonisten vindt digitalisering op korte termijn de belangrijkste prioriteit. Groei in eigen land (67%) en innovatie (36%) vervolledigen de top drie. Hoewel Vlaams-Brabant de economische motor van dit kleine land is, focust slechts een op de vijf op internationale expansie.
Loonkosten, regeldruk en arbeidskrapte bedreigen groei
61 procent van de ondernemers ziet de hoge loonkosten als grootste bedreiging voor de groei van hun onderneming.
Volgens Eurostat lag de gemiddelde uurloonkost in België vorig jaar 8,5 procent hoger dan het gemiddelde van onze buurlanden, en 44 procent hoger dan het gemiddelde van de hele Europese Unie. Die loonhandicap zal niet meteen worden weggewerkt, ook al zouden de loonkosten in ons land in 2025-2026 iets minder stijgen dan gemiddeld in Nederland, Duitsland en Frankrijk.
De starre regelgeving (45%) is de tweede grootste zorg van de Platonisten. Op drie staat de krapte op de arbeidsmarkt (28%). Ruim de helft zegt dat technische profielen moeilijk te vinden zijn, bijna een op de drie zoekt naarstig naar commerciële profielen. Om de juiste werknemers aan te trekken of te behouden, zetten de werkgevers vooral in op opleiding en groei (70%), flexibele werkuren (56%) en loonvoordelen (50%).
Opmerkelijk: slechts een op de 12 ondernemers in groeimodus ziet de hoge energieprijzen als een bedreiging voor de groei van zijn bedrijf. Toch zet vandaag al de helft in op investeringen in energie-efficiëntie, hernieuwbare energie en duurzame mobiliteit.
Regeringen moet inzetten op lastenverlaging
De hoge belastingdruk op arbeid in ons land ondermijnt de concurrentiepositie van onze ondernemingen en de aantrekkelijkheid van werken. Het hoeft dan ook niet te verwonderen dat zeven op de tien Vlaams-Brabantse groeibedrijven vinden dat onze regeringen prioritair moeten inzetten op een fiscale lastenverlaging.
Werkpunt nummer twee zijn de rechtszekerheid en administratieve vereenvoudiging. Vlaamse bedrijven willen ondernemen, investeren en innoveren, maar worden vandaag te vaak afgeremd door onduidelijke regelgeving, trage procedures en een overdaad aan administratieve verplichtingen. 61 procent vindt dat hier flink wat werk aan de winkel is.
Digitalisering & innovatie (39%), de strijd tegen oneerlijke concurrentie (36%), ruimte om te ondernemen (31%), een vlotter vergunningenbeleid (30%) en een hervorming van de arbeidsmarkt (30%) zijn andere thema’s waarop onze federale en/of Vlaamse regering volgens onze Platonisten prioritair op moeten inzetten.
Europese bureaucratie verstoort groeibedrijven het meest
De regelgeving die bedrijven verplicht te garanderen dat grondstoffen zoals cacao of rubber niet bijdragen aan ontbossing, de GDPR-privacybeschermingsregels, de regelgeving rond AI… het zijn slechts drie koppen van bureaucratisch Europa. Twee op de drie bevraagde ondernemers noemen de EU-bureaucratie resoluut als dé internationale verandering waarvan ze het meeste nadeel ondervinden. De overvloed aan technische standaarden, rapportageverplichtingen en toezicht maakt de administratieve last hoog, wat hun concurrentiekracht en innovatie afremt.
Bijna de helft van de ondervraagden stelt dat zijn bedrijf nadelen ondervindt van de oorlog in Oekraïne (sterk gestegen kosten voor energie en grondstoffen, terugloop van import en export…). Een kwart vindt dat het beleid van de Amerikaans president Donald Trump en de oneerlijke concurrentie van Chinese hun bedrijfsvoering negatief beïnvloeden.
Charles Roelants van Meroso Foods en Platonist herkent zich in de resultaten, maar onderstreept de veerkracht van Vlaamse groeibedrijven: "We moeten ons als Vlaamse (groei)bedrijven focussen op de zaken die we zelf in handen hebben en onze gekende veerkracht en weerbaarheid inzetten als competitief voordeel.”
Over Plato
Wie zich als bedrijfsleider inschrijft voor een Plato-traject krijgt eerst een informele kennismaking met een adviseur van Voka-KvK Vlaams-Brabant. Daarna volgt een kick-off, waar de verschillende deelnemers elkaar leren kennen en de precieze noden van de groep bepaald kunnen worden. Daarna volgt een nulmeting, zodat ieder bedrijf weet waar het staat. Het traject bestaat uit negen inhoudelijke groepssessies. Daarbovenop organiseert Voka – KvK Vlaams-Brabant twee collectieve sessies met getuigenissen van Platonisten en/of inspirerende keynotespeakers. Zo leren deelnemers ook andere ondernemers buiten hun groep kennen.
